Quốc hội Mỹ thông qua Quy chế Thương mại bình thường vĩnh viễn PNTR ( Permanent Normal Trade Relations ) với Việt Nam

Theo AFP, trong một diễn biến hết sức đặc biệt, tức lúc 1h45 phút sáng 9/12/2006, giờ Washington DC, khoảng 5 tiếng đồng hồ sau khi toàn thể Hạ viện Mỹ thông qua Quy chế Thương mại bình thường vĩnh viễn ( PNTR ) cho Việt Nam, Thượng viện Mỹ đã tiếp tục thông qua Dự luật này với đa số phiếu thuận, tỉ lệ 79/9.

Trước đó, hai Thượng nghị sĩ Charles Grassley, Chủ tịch Ủy ban Tài chính Thượng viện Mỹ và Thượng nghị sĩ Max Baucus đã có hai bài phát biểu dài, trong đó nêu lên tầm quan trọng phải thông qua Quy chế PNTR cho Việt Nam.

Như vậy, trong những giờ làm việc cuối cùng, Quốc hội Mỹ đã chính thức thông qua Quy chế PNTR cho Việt Nam. Dự luật này hiện chỉ còn chờ Tổng thống Bush ký để có hiệu lực.

Quan hệ thương mại giữa hai nước sẽ trở thành bình thường, không phân biệt đối xử, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam chính thức trở thành thành viên của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO).

Trước đó, tin từ Hạ nghị viện Mỹ, dự luật về Quy chế thương mại bình thường vĩnh viễn (PNTR) với Việt Nam đã được Hạ nghị viện Mỹ thông qua vào lúc 7h45 tối ngày 8/12/2006 (giờ Washington), tức là sáng sớm ngày 9/12/2006 theo giờ Việt Nam.

Việc thông qua PNTR đã được cộng đồng doanh nghiệp cũng như nhân dân hai nước chờ đợi từ lâu. Đây không chỉ đơn thuần là để thỏa thuận gia nhập WTO của Việt Nam có giá trị với thương mại Việt Mỹ. Sâu xa hơn, việc thông qua PNTR đã đóng lại hoàn toàn chế độ phân biệt đối xử quốc gia, do Mỹ thiết kế ra từ thời kỳ chiến tranh lạnh và đã áp dụng lên Việt Nam suốt từ năm 1974 đến nay.

Tỉ lệ thông qua là 212 phiếu thuận và 184 phiếu chống. Theo nhận định, đúng ra số phiếu chấp thuận phải cao hơn (đã đạt được 228 phiếu thuận vào đợt bỏ phiếu lần trước ngày 14/11).

Tuy nhiên, đúng theo dự đoán, dự luật được bỏ phiếu trong một giải pháp trọn gói cùng với một số luật khác về thương mại của Mỹ, trong đó có gia hạn việc giảm thuế cho hơn 130 nước đang phát triển, luật ưu đãi thuế với các nước Nam Mỹ quanh vùng núi Andes, đối với hàng dệt may của Haiti... Chính các dự luật "ăn theo" này là điểm gây nhiều tranh cãi.

Các hãng tin cũng cho biết, với một động thái tương tự và gần như đồng thời, Thượng nghị viện Mỹ vào sáng thứ Năm 7/12/2006 cũng đạt được thỏa thuận về việc sẽ đưa dự luật PNTR với Việt Nam ra bỏ phiếu trong phiên họp cuối cùng này, tất nhiên chỉ sau khi Hạ viện đã thông qua, đồng thời với điều kiện phải đi kèm với các dự luật thương mại khác, cũng như một số dự luật về thuế trong nội bộ nước Mỹ.

Bùi Văn

Báo chí quốc tế nói chuyện Mỹ thông qua PNTR cho VN

Hầu hết các hãng thông tấn lớn trên thế giới đồng loạt đưa tin về việc Quốc hội Mỹ vừa thông qua Quy chế Thương mại bình thường vĩnh viễn (PNTR) cho Việt Nam.

Hãng tin AFP của Pháp viết : Thượng viện Mỹ đã thông qua dự luật về Quy chế thương mại bình thường vĩnh viễn (PNTR) với Việt Nam sáng sớm ngày 9/12/2006 (theo giờ Washington) trong một phiên họp kéo dài qua đêm với đa số phiếu ủng hộ, tỉ lệ 79/9. Trước đó, dự luật này cũng được Hạ viện Mỹ thông qua vào tối ngày 8/12/2006 (tức là sáng sớm ngày 9/12/2006 theo giờ Việt Nam) với 212 phiếu thuận và 184 phiếu chống.

Theo hãng AFP, dù PNTR có không được thông qua thì Việt Nam vẫn gia nhập Tổ chức thương mại thế giới (WTO) vào đầu năm 2007. Tuy nhiên, nếu như vậy, Mỹ sẽ không được hưởng việc cắt giảm hàng rào thuế quan đáng kể cùng các lợi ích khác mà Việt Nam trao cho các thành viên WTO còn lại.

Đại diện Thương mại Mỹ Susan Schwab cho biết bà rất vui mừng về việc thông qua dự luật trên. Theo bà Schwab, động thái này sẽ "giúp Mỹ tiếp cận với thị trường đang tăng trưởng nhanh của Việt Nam và mở ra một kỷ nguyên mới trong quan hệ giữa hai nước".

Trong khi đó, Phòng Thương mại Mỹ ví việc bỏ phiếu tán thành dự luật trong một giải pháp trọn gói cùng với một số luật khác về thương mại của Mỹ, như một món quà Giáng sinh sớm dành cho các công ty và người lao động trong nước. Ông Bruce Josten - Phó chủ tịch điều hành về các vấn đề của chính phủ tại Phòng Thương mại khẳng định động thái này hoàn toàn vì lợi ích của nền kinh tế quốc gia Mỹ.

Theo nhận định của Hãng thông tấn BBC, Anh, việc thông qua dự luật PNTR cho Việt Nam tạo nên một bước ngoặt lịch sử, loại bỏ hoàn toàn những rào cản thương mại đã có từ cuộc chiến tranh Việt Nam.

Phát biểu trong phiên tranh luận tại Hạ viện hôm 8/12/2006, nghị sĩ đảng Cộng hoà Rob Simmons - một cựu chiến binh từng tham chiến ở Việt Nam, cho rằng : "Dự luật này không chỉ mang tính kinh tế. Nó còn vì việc hợp tác cùng Việt Nam hàn gắn những vết thương chiến tranh".

Hãng BBC cho biết ngoài việc thông qua dự luật PNTR cho Việt Nam, Quốc hội Mỹ cũng bỏ phiếu tán thành việc gia hạn giảm thuế cho hơn 130 nước đang phát triển, luật ưu đãi thuế với các nước Nam Mỹ quanh vùng núi Andes như Peru, Colombia, Bolivia và Ecuador cũng như luật tăng xuất khẩu miễn thuế có điều kiện đối với hàng dệt may của Haiti.

Hãng tin AP, Mỹ cũng chia sẻ quan điểm tương tự khi đánh giá dự luật PNTR với Việt Nam sẽ chấm dứt một quy định mà Mỹ đã đặt ra từ thời chiến tranh lạnh và đem áp dụng với Việt Nam. Theo đó, mỗi năm chính phủ Mỹ đều đã xem xét lại quan hệ thương mại với Việt Nam.

Thượng nghị sĩ Max Baucus - một chính khách hàng đầu của đảng Dân chủ tại Uỷ ban Tài chính Thượng viện cho rằng việc thông qua dự luật "đảm bảo rằng nhiều hàng hoá hơn do Mỹ sản xuất sẽ thâm nhập vào thị trường Việt Nam".

Còn đối với Hạ nghị sĩ David Dreier của đảng Cộng hoà, động thái mới sẽ khuyến khích tự do hoá kinh tế và chính trị ở quốc gia Đông Nam Á và tạo cơ hội cho các công ty Mỹ đang mong muốn tiếp cận thị trường phát triển mạnh của Việt Nam.

Trong khi đó, Hãng thông tấn Reuters, Anh nhấn mạnh rằng Mỹ trao PNTR cho Việt Nam là bình thường hoá các quan hệ thương mại với một nền kinh tế tăng trưởng nhanh 30 năm sau cuộc chiến ở quốc gia Đông Nam Á này.

Tuy nhiên, việc đó dường như đến muộn đối với Tổng thống George W. Bush bởi ông đã "tay trắng" đến dự Hội nghị thượng đỉnh APEC 2006 diễn ra tại Hà Nội hồi tháng trước sau khi cuộc bỏ phiếu PNTR cho Việt Nam đầu tiên thất bại.

Reuters cũng phản ánh việc ngoài dự luật PNTR cho Việt Nam, Quốc hội Mỹ cũng thông qua các dự luật 'kèm theo" khác như luật mở rộng ưu đãi thuế cho cho Haiti, giảm thuế cho các nước Nam Mỹ quanh vùng núi Andes và hơn 100 nước đang phát triển khác.

Hãng thông tấn dẫn lời Đại diện Thương mại Mỹ Susan Schwab ca ngợi các cuộc bỏ phiếu hôm 8/12/2006. Bà Schwab khẳng định tăng cường thương mại không chỉ hỗ trợ người lao động ở các nước nghèo mà còn giúp hạ giá thành các sản phẩm và dịch vụ cho chính người tiêu dùng Mỹ.

Thanh Bình

PNTR là gì ?

PNTR là chữ viết tắt tiếng Anh của từ Quy chế quan hệ thương mại bình thường vĩnh viễn (Permanent Normal Trade Relations). Quy chế quan hệ Thương mại bình thường (NTR) mà Hoa Kỳ sử dụng chính là Quy chế tối huệ quốc mà Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) và nhiều nước trên thế giới hiện vẫn còn sử dụng. Sự chuyển tên này ở Hoa Kỳ diễn ra vào năm 1998, thời điểm mà có rất nhiều quốc gia có quy chế này.

Lịch sử hình thành Quy chế PNTR tại Hoa Kỳ

Vào năm 1948, Hoa Kỳ tham gia Hiệp định chung về thuế quan và thương mại (GATT) - tổ chức tiền thân của WTO. Tại thời điểm đó, Hoa Kỳ đồng ý trao Quy chế tối huệ quốc (MFN) cho tất cả các quốc gia thành viên khác. Quy chế này cũng được trao cho một số quốc gia không phải là thành viên của GATT. Năm 1951, Quốc hội Hoa Kỳ yêu cầu Tổng thống Harry Truman thu hồi lại Quy chế MFN đã được trao cho Liên bang Xô Viết cũ và các nước xã hội chủ nghĩa khác. Trong suốt thời kỳ Chiến tranh lạnh, hầu hết các nước xã hội chủ nghĩa phải đứng trước hai lựa chọn: hoặc là không được trao MFN hoặc là phải đáp ứng một số điều kiện nhất định để được trao quy chế này.

Tính tới tháng 5/1997, Afghanistan, Cuba, Lào, CHDCND Triều Tiên, Việt Nam, Serbia và Montenegro là những nước nằm ngoài danh sách PNTR/MFN. Năm 2001, Việt Nam được trao NTR nhưng trên cơ sở xem xét theo từng năm.

Phát biểu nhân sự kiện Quốc hội Mỹ thông qua PNTR đối với Việt Nam, Tổng thống Bush đánh giá đây là một bước đi thúc đẩy mối quan hệ thương mại, đầu tư giữa Mỹ và Việt Nam lên một mức cao hơn, góp phần đảm bảo lợi ích của chính nước Mỹ trong mối tương quan đối với các lợi ích kinh tế mà Việt Nam tạo ra khi gia nhập WTO. Việt Nam đang thể hiện quyết tâm cao độ trong việc tiếp tục cải cách nền kinh tế. Người Mỹ hoan nghênh sự thay đổi to lớn cũng như tiến trình phát triển kinh tế ở Việt Nam và tiếp tục tăng cường hợp tác giữa 2 nước trong tương lai. ( The White House - T.M )

Thời kỳ mới trong quan hệ Việt - Mỹ

Báo chí Mỹ ngày 9-12 đã có nhiều bài viết về sự kiện lưỡng viện Quốc hội Mỹ thông qua Quy chế thương mại bình thường vĩnh viễn với Việt Nam, xem đây là cơ hội mở ra thời kỳ mới trong quan hệ Việt - Mỹ.

Tờ The New York Times viết: “Giờ đây PNTR cũng đã đến với một Việt Nam đang tăng trưởng nhanh sau 30 năm kết thúc chiến tranh”. Tờ báo dẫn lời Hạ nghị sĩ Bill Thomas, người soạn thảo dự luật, cho rằng “Dự luật cả gói nhằm thúc đẩy thương mại với nhiều nước, trong đó có PNTR với Việt Nam nhằm tạo ra các đối tác thương mại mạnh hơn đồng thời là trách nhiệm của Mỹ giúp các nước đang phát triển tăng trưởng kinh tế”.

Tờ Los Angeles Time cũng dẫn lời Hạ nghị sĩ Bill Thomas nói: “Đây là cột mốc đầy ý nghĩa trong nỗ lực hàn gắn vết thương chiến tranh trong lịch sử nước Mỹ”.

Các tờ báo khác như San Francisco Chronicle, International Herald Tribune, New York Post, The Washington Times… đều đưa tin về việc Quốc hội Mỹ thông qua PNTR với Việt Nam kèm nhận định rằng doanh nhân Mỹ đang có thuận lợi khi tới làm ăn tại Việt Nam, đưa thương mại song phương vượt xa mức 8 tỷ USD hiện nay.

Các báo trích dẫn báo cáo về đầu tư nước ngoài của Việt Nam, trong đó Mỹ đứng thứ hai nếu tính cả một số dự án của Mỹ đầu tư thông qua nước thứ ba. Tờ USA Today nhận định: PNTR sẽ nâng đầu tư của Mỹ vào Việt Nam sau hơn 3 thập kỷ, các doanh nhân Mỹ giờ đây muốn vươn tới cả những người tiêu dùng tiềm năng trên những đường phố nhỏ của Việt Nam.

Cũng theo báo chí Mỹ, PNTR với Việt Nam là kết quả của những nỗ lực không mệt mỏi của những người Mỹ luôn thúc đẩy quan hệ thương mại với Việt Nam, trong đó có cựu Tổng thống Bill Clinton. Chính Tổng thống Bill Clinton vào năm 1998 là người đầu tiên hoãn áp dụng tu chánh án Jackson - Vanik để tránh ngăn cản quan hệ thương mại bình thường với Việt Nam.

Vũ Minh

Tổng thống Hoa Kỳ, George W. Bush đã ký đạo luật trao Quy chế thương mại bình thường vĩnh viễn, PNTR, cho Việt Nam.

Đạo luật PNTR bãi bỏ việc áp dụng đạo luật bổ sung Jackson - Vanik áp đặt với Việt Nam từ năm 1974 theo đó, hàng năm Mỹ phải xem xét lại quan hệ thương mại với Việt Nam.

Khi ký PNTR thành luật hôm 20/12/2006 Tổng thống Bush nói, "Thương mại là động cơ của tăng trưởng kinh tế và cách tốt nhất để gia tăng sự thịnh vượng toàn cầu là mở cửa các thị trường hướng tới một nền thương mại tự do và công bằng."