Chính thức thông xe cầu Thanh Trì lớn nhất Đông Dương

Ngày 02-02-2007 cầu Thanh Trì đã chính thức thông xe . Nhân đây câu chuyện năng lực quản lý và lãng phí lại một lần nữa được nhắc lại.

Hàng chục công trình xây dựng cơ bản, ít thì một vài tỷ, nhiều thì dăm ba trăm tỷ, thậm chí có công trình cả ngàn tỷ sau khi hoàn thiện có không thể đưa vào khai thác ngay chỉ vì sự thiếu đồng bộ của quá trình đầu tư. Đây không chỉ thuần túy về tiền bạc mà còn cả về lòng tin của nhân dân vào năng lực của các cơ quan quản lý.

Câu chuyện cầu Thanh Trì

Cầu Thanh Trì được ghi nhận là dự án cầu lớn nhất Đông Dương hiện nay, với chiều dài 3.084 m, rộng 33,1 m và 6 làn xe chạy ( trong đó có 4 làn cao tốc với tốc độ cho phép 100 km/giờ ). Tổng mức đầu tư theo dự toán ban đầu là 410 triệu USD. Bắt đầu khởi công từ 2002, theo kế hoạch đến tháng 11-2006 là hoàn tất và thông xe.

Ngày 2-2-2007, Bộ giao thông Vận tải sẽ chính thức làm lễ “Thông xe phần chính” của cầu. Dư luận không khỏi băn khoăn: Tại sao lại chỉ “thông xe phần chính”?. Những phần “không chính ” thì sao? Khi có mặt tại hiện trường, chúng tôi mới vỡ lẽ: Dự án Cầu Thanh Trì gồm ba gói thầu lớn: Cầu là phần chính, cùng với đó là hệ thống đường dẫn nối với đường vành đai 3 và hệ thống cầu vượt qua các nút giao cắt. Phần chính đã thông, còn các phần khác vẫn nằm trong tình trạng dở dang do còn vướng những nút cổ chai chưa đựợc giải tỏa.

Trao đổi với một cán bộ của Ban Quản lý dự án Thăng Long, đơn vị được giao làm chủ đầu tư, ông này cho biết : Phần chính cầu Thanh Trì đã được nhà thầu liên danh Obayashi-Sumitomo ( Nhật Bản ) hoàn thành theo đúng tiến độ ( 28-11-2006 ). Khi gói thầu chính hoàn thành thì phải nghiệm thu, phải nhận bàn giao và phải thông xe “ phần chính ” để nhà thầu còn về quê ăn Tết. Còn phần đường dẫn nối với đường vành đai 3 chưa thể hoàn thành do Hà Nội không bàn giao mặt bằng đúng tiến độ. Vậy nên, chuyện thông xe chỉ là thủ tục khai sinh ra một chiếc cầu đã hoàn thành. Còn sử dụng được hay không lại là chuyện khác.

Và một cây cầu khác

Chuyện Cầu Thanh Trì không phải trường hợp duy nhất. Cầu Bình Triệu 2 tại TP.HCM cũng vướng trường hợp tương tự. Khởi công từ tháng 2-2001, đầu năm 2003 Công ty Cầu 508 đã căng khẩu hiệu : “ Quyết tâm hoàn thành cầu trước ngày 30-4-2003 ”. Họ đã làm được điều đó. Nhưng đến ngày cầu đã hoàn thành vẫn phải đắp chiếu nằm chờ đường dẫn. Có người nói vui rằng, nếu có ai đó dùng trực thăng cẩu một chiếc ôtô lên cầu thì xe chạy được qua cầu, còn vì không có trực thăng nên mãi đến ngày 31/8/2003 cầu mới được đưa vào sử dụng. Cầu hoàn thành đúng kỷ niệm ngày thống nhất đất nước, còn thông xe vừa kịp để chào mừng ngày Quốc khánh, sau đó đúng 4 tháng.

Chuyện cầu là vậy, còn chuyện đường cũng không ít chuyện dở khóc dở cười. Đường Hồ Chí Minh, một trong những công trình trọng điểm quốc gia về cơ bản đã hoàn thành từ ba năm nay, nhưng cho đến nay vẫn chưa được thông xe cũng chỉ vì những cái nút cổ chai do sự không đồng bộ về giải phóng mặt bằng, về vốn hoặc giải pháp kỹ thuật.

Mỗi ngày hàng tỉ đồng tan theo mây gió

Trong trường hợp cầu Thanh Trì, thử làm một phép tính số học: Kinh phí đầu tư 410 triệu USD quy ra tiền đồng tương đương 6.600 tỷ VNĐ. Mặc dù nguồn vốn chính là vay ODA của Nhật Bản với lãi suất ưu đãi, nhưng vay rồi cũng phải trả. Không bằng cách này thì bằng cách khác và đó là một phần nguồn vốn quốc gia. Hãy lấy lãi suất huy động trái phiếu Chính phủ 8% mỗi năm để tính. Với lãi suất này, con số 6.600 tỷ đồng cho số tiền lãi phát sinh là 525 tỉ đồng mỗi năm, hay xấp xỉ 1,5 tỉ đồng mỗi ngày (mới tính lãi phát sinh, chưa tính khấu hao vốn gốc).

Vốn đã giải ngân, cầu đã xây xong, chưa đưa vào sử dụng có nghĩa là chưa sinh ra một đồng lợi nhuận nào nhưng sau mỗi đêm ngủ dậy sẽ có xấp xỉ 1,5 tỉ đồng tan theo mây gió.

Một công trình đã vậy, còn hàng trăm công trình khác với tổng số vốn đầu tư hàng ngàn tỷ đồng khi hoàn thành không được đưa vào sử dụng ngay số thiệt hại sẽ lớn đến mức độ nào. GS David Dapice của Đại học Harvard, người đã có nhiều năm nghiên cứu về Việt Nam nhận định: mỗi năm Việt Nam lãng phí khoảng 1 tỉ USD. Theo ông David Dapice, sự lãng phí này đôi lúc chỉ là do sự cát cứ địa phương mà thiếu sự điều hành nhịp nhàng ở tầm vĩ mô. Tình trạng xây dựng cảng biển, sân bay tràn lan nhưng không đưa vào sử dụng đúng thời hạn là một ví dụ. Một số lượng vốn không nhỏ đã đổ vào những dự án này nhưng chưa có khả năng sinh lợi.

Vẫn những căn nguyên cũ

Dẫu công trình ở quy mô khác nhau, thời gian “đắp chiếu” dài ngắn khác nhau nhưng tất cả đều có chung một nguyên nhân đó là sự không đồng bộ trong quá trình triển khai dự án, sự ách tắc trong quá trình giải tỏa, bàn giao mặt bằng và sự bất cập của quản lý hành chính.

Điều 35 của Luật Xây dựng được Quốc hội ban hành tháng 11-2003 về “Dự án đầu tư xây dựng công trình” có đoạn: “ ...Khi đầu tư xây dựng công trình, chủ đầu tư xây dựng công trình phải lập dự án để xem xét, đánh giá hiệu quả về kinh tế - xã hội của dự án...”. Việc lập dự án lại phải xem xét đến tiến độ của từng hạng mục. Xây một cây cầu vượt sông phải qua những trình tự bắt buộc mà ai cũng biết: phải đổ móng xong mới lao dầm, phải lao dầm xong mới làm bề mặt, rồi mới đến lan can, chiếu sáng… Chắc chắn là khó khăn phức tạp hơn nhiều lần so với làm đường bộ. Nhưng thông thường là cầu xong trước đường dẫn!Có hiện tượng này, thứ nhất là do cầu làm trên sông, còn đường thì làm trên đất nên Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội cho biết còn di dời giải tỏa. Thứ hai, theo báo Quân đội Nhân dân thì đường dẫn chậm trễ do vướng mắc trong quá trình chọn nhà thầu. Lý do thứ ba, lạ hơn nữa, theo báo An ninh Thủ đô thì chậm do phương án phân luồng giao thông vẫn chưa được duyệt. Cả ba lý do này không phải do trình độ kỹ thuật, mà là trình độ quản lý hành chính.

Không phải do năng lực kỹ thuật, mà chính vì năng lực quản lý hành chính mà ở dự án cầu Thanh Trì, bắt đầu từ ngày 2-2-2007 trở đi, mỗi ngày chậm thông xe là thêm 1,5 tỉ đồng lãng phí. Ngoài ra, do đường dẫn chính không làm kịp, nên đã phải xây dựng một tuyến đường phụ tạm với chi phí 15 tỉ đồng. Số tiền này tương đương với số thu ngân sách một năm ở một huyện thuần nông.

Chuyện không mới, thậm chí diễn ra từ hàng chục năm nay không hiểu sao vẫn tiếp tục tiếp diễn với mức độ thiệt hại ngày càng tăng cao. Phải chăng do những hạn chế của năng lực quản lý hành chính là không thể khắc phục hay chúng ta chưa thực sự quyết liệt với vấn nạn này?

Hải Bùi

Tháng 6-2009 mới có thể thông toàn bộ cầu Thanh Trì

Mặc dù được thông cầu chính từ hơn một năm trước ( tháng 2-2007 ), song đến nay cầu Thanh Trì ( Hà Nội ) vẫn chưa thể phát huy hết hiệu quả do hệ thống đường dẫn vẫn đang dang dở.

Hai gói thầu quan trọng quyết định hiệu quả của cầu Thanh Trì là gói thầu đường dẫn phía bắc cầu ( dài 3,5 km ) và gói thầu đường dẫn phía nam cầu ( 6,2 km ).

Theo chỉ đạo mới đây của Bộ GTVT, tuyến đường dẫn phía bắc cầu Thanh Trì sẽ phải thông xe vào ngày 31-10-2008 . Tuy nhiên, theo đại diện của Ban QLDA Thăng Long (Bộ GTVT) thì hết tháng 10/2008 gói thầu này mới cơ bản hoàn thành.

“Chắc chắn phải đến trung tuần tháng 11 chúng tôi mới có thể thông xe được”- Một lãnh đạo của Ban QLDA Thăng Long thừa nhận. Nguyên nhân của sự chậm trễ được đưa ra là do thời tiết những ngày vừa qua xấu, có mưa bão nên việc thi công đặc biệt là thảm atphan gặp khó khăn.

Theo tiến độ đề ra, đến ngày 31-10-2008, chủ đầu tư và các nhà thầu mới thông xe phần đường gom trái ( đoạn từ Pháp Vân lên cầu ) của đường dẫn chính ( 6,2km ).

“Chúng tôi quyết tâm hoàn thành phần gom phải của đường dẫn nam cầu trước Tết Nguyên đán 2009”- Đại diện chủ đầu tư cho biết. Toàn bộ gói thầu đường dẫn phía nam cầu Thanh Trì (gồm đường gom trái, gom phải, đường dẫn chính) có tổng mức đầu tư 900 tỷ đồng do Liên danh nhà thầu gồm Cienco 8, Tổng Cty xây dựng Thăng Long, Cty Shumitomo. Theo chủ đầu tư gói thầu này cũng bị chậm tiến độ 1 năm.

Vậy đến khi nào toàn bộ đường dẫn phía nam cầu mới hoàn thành, cầu Thanh Trì mới phát huy hiệu quả? Đại diện chủ đầu tư cho biết, theo kế hoạch đề ra, toàn bộ gói thầu đường dẫn phía nam cầu sẽ phải hoàn thành vào tháng 6/2009 và lúc đó cầu Thanh Trì mới thực sự khánh thành toàn bộ các hạng mục và đi vào khai thác đầy đủ.

Cầu Thanh Trì có chiều dài 3.084 m, mặt cắt 31m được khởi công tháng 11-2002, hợp long đốt cầu cuối cùng vào tháng 8/2006 và thông cầu vào tháng 2/2007. Tuy nhiên phải hai năm rưỡi sau ngày khánh thành cầu, cây cầu lớn nhất bắc qua sông Hồng mới có thể phát huy tác dụng theo đúng thiết kế.

Phùng Sưởng

Bộ Giao thông vận tải “thúc” tiến độ cầu Thanh Trì, nam vành đai 3

Bộ Giao thông vận tải vừa có thông báo ngày 9-10-2008 yêu cầu các đơn vị thực hiện dự án cầu Thanh Trì và đoạn tuyến phía nam vành đai 3 - Hà Nội đẩy nhanh tiến độ thi công.

Cụ thể, thông báo do Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Hồng Trường kí yêu cầu: ngày 31-10-2008 phải thông xe tuyến chính gói thầu 2 ( đường phía Gia Lâm ). Hoàn thành toàn bộ và kết thúc gói thầu 2 vào ngày 31-12-2008.

Nhà thầu Obayashi chịu trách nhiệm trước Bộ Giao thông vận tải về tiến độ của gói thầu này. Đối với gói thầu 3 ( đường phía Thanh Trì ), phần cầu cạn ( cầu Lĩnh Nam và cầu Nguyễn Tam Trinh ) và các phần việc liên quan, hoàn thành trước ngày 31/12/2008.

Toàn bộ nút giao Pháp Vân - Cầu Giẽ phải hoàn thành trước ngày 30-6-2009.

Đối với đường gom trái từ Km0+000 đến Km2+000, thông xe chậm nhất ngày 10-10-2008.

Đường gom phải đoạn từ cầu Thanh Trì đến cầu Nguyễn Tam Trinh hoàn thành trước ngày 15-10-2008. Đường gom phải đoạn từ cầu Nguyễn Tam Trinh đến QL 1A cũ, hoàn thành trước ngày 31-12-2008.

Thứ trưởng Trường yêu cầu, phải thông xe toàn bộ đường gom trái và phải trước Tết Âm lịch 2009.

Riêng với đoạn từ Mai Dịch đến Pháp Vân ( thuộc dự án nam vành đai 3 ), Ban QLDA Thăng Long phải chỉ đạo nhà thầu cần triển khai thi công ngay gói thầu số 3A để đảm bảo tiến độ hoàn thành trước ngày lễ kỷ niệm 1000 năm Thăng Long từ 1-2 tháng. Đoạn qua nghĩa trang Đại Kim phải hoàn thành trong 6 tháng kể từ khi mặt bằng được bàn giao.

Ngoài ra, Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường cũng yêu cầu các nhà thầu cần phải đặc biệt chú ý các vấn đề về đảm bảo giao thông thông suốt trên tuyến và an toàn lao động cũng như vệ sinh môi trường khi thi công.

Đầu tư trên 5.000 tỉ đồng, cầu Thanh Trì được khởi công cuối năm 2002 và chính thức thông xe ngày 2-2-2007. Tuy nhiên từ khi thông xe đến nay muốn lên cầu này vẫn phải "vòng" qua đường tạm bởi 2 đường dẫn chính lên 2 đầu cầu (kể trên) chưa xong. Dù vậy con đường tạm này đã xuống cấp nghiêm trọng dẫn đến tình trạng ùn tắc tại đây hầu như ngày nào cũng có.

Chí Hiếu