Bệnh ung thư hậu môn và ruột già - BS Nguyễn Trần Hoàng

Tại sao lại nói về ung thư hậu môn và ruột già?

Theo một nghiên cứu , đây là ung thư thường gặp hàng thứ hai ở phụ nữ Việt Nam, và đứng hàng thứ ba ở đàn ông Việt Nam.

Cũng theo nghiên cứu này, đây là ung thư gây chết đứng hai, chỉ sau ung thư phổi.

Nhiều người Việt thường cảm thấy không thoải mái khi nói tới hậu môn, phân, vì nghĩ đây là chuyện dơ bẩn. Họ cũng thường sợ làm các xét nghiệm khi chưa thấy gì, và cũng sợ nghe nói đến ung thư, nghĩ đó là chuyện xui xẻo, và nếu không nói tới nó thì hi vọng là sẽ không bị.

- Cũng có nhiều hiểu biết không đúng trong chuyện này :

- Thường hiểu lầm rằng tuổi già thì ít bị ung thư hơn .

- Nhiều người hiểu lầm rằng đây chỉ là bệnh của đàn ông .

- Hiểu lầm thường gặp nhất là cho rằng nếu không thấy triệu chứng tức là không có bệnh.

Trong khi đó, ung thư hậu môn ruột già là một ung thư có tỉ lệ chữa khỏi rất cao nếu được phát hiện sớm khi chưa có triệu chứng, tỉ lệ chết rất cao nếu phát hiện trể, và có nhiều cách có thể giúp giảm nguy cơ bị ung thư này.

Ung thư hậu môn và ruột già là gì ?

Hậu môn là phần chót của hệ thống tiêu hoá, ruột già là phần nối ruột non và hậu môn, với nhiệm vụ chính là chuẩn bị để thải các chất cặn bả ra.

Ung thư hậu môn ruột già là sự phát triển bất thường của các tế bào ở ruột già hoặc/và hậu môn, tạo thành các khối u có khuynh hướng xâm lấn và di căn sang các cơ quan khác trong cơ thể.

Đây là một ung thư phát triển tương đối chậm, thường khởi đầu như một pôlýp (bướu có cuống) tiền ung thư. Nếu khám phá và cắt bỏ sớm các pôlýp này, ta có thể ngăn được sự phát triển của ung thư. Nếu phát hiện và điều trị ở giai đoạn đầu tiên, khả năng có thể sống sót năm năm, nói chung là khoảng 97 phần trăm, trong khi nếu điều trị ở giai đoạn chót, tỉ lệ này chỉ là 4 phần trăm.

Triệu chứng của ung thư hậu môn và ruột già ?

Đa số các trường hợp ung thư hậu môn ruột già không có triệu chứng trong giai đoạn sớm.

Khi có triệu chứng, ung thư hậu môn ruột già có thể biểu hiện bằng các triệu chứng như là:

- Thay đổi trong việc đi cầu , như là tiêu chảy hoặc bón kéo dài, hoặc tiêu chảy xen kẻ với bón.

- Chảy máu từ hậu môn .

- Có máu trong phân, hoặc phân đen như nhựa đường (hắc ín) .

- Đau bụng kéo dài .

- Mệt mỏi, sụt cân bất thường và kéo dài.

Các nguy cơ của ung thư hậu môn và ruột già là gì ?

- Tuổi cao : Ung thư ruột già thường gặp nhất ở tuổi 50 trở lên .

- Người có bệnh sử viêm ruột kinh niên .

- Cha, mẹ, anh, em đã bị ung thư hoặc pôlýp ruột già và hậu môn .

- Các gia đình với hội chứng pôlýp ruột già hậu môn di truyền .

- Tiền sử cá nhân đã từng bị ung thư hay pôlýp .

- Hút thuốc, mập, thiếu thể dục hoặc vận động thể lực.

Cách phòng ngừa bệnh ung thư hậu môn và ruột già?

Một số phương cách đã cho thấy giúp giảm nguy cơ bị ung thư hậu môn và ruột già là:

- Tập thể dục thường xuyên: 30 phút hay hơn mỗi ngày, và tập đều hàng ngày .

- Ăn nhiều rau quả hàng ngày .

- Ăn các thức ăn có nhiều chất sợi, như là cơm gạo lức, bánh mì đen, các loại đậu, mì ống...

- Giới hạn việc sử dụng chất béo, thịt đỏ, thịt đã chế biến, sữa có chất béo...

- Không hút thuốc .

- Giảm cân nếu đang bị béo phì (cân nặng lý tưởng khi cân nặng tính bằng kí lô gram chia cho bình phương của chiều cao tính bằng mét, ra con số từ khoảng 18 đến 25.

Có cách nào phát hiện sớm bệnh ung thư hậu môn và ruột già hay không ?

Hội Ung Thư Hoa Kỳ khuyên những người bình thường (có nguy cơ trung bình) bắt đầu truy tầm ung thư ruột già từ lúc 50 tuổi. Những người có nguy cơ cao cần phải truy tầm ung thư hậu môn ruột già sớm hơn.

Các phương thức truy tầm ung thư hậu môn ruột già :

- Thử máu vi thể trong phân hàng năm (không chính xác lắm nhưng ít tốn kém nhất), nếu thấy có máu trong phân, bệnh nhân cần được soi ruột già và hậu môn để xem có gì bất thường hay không; hoặc

- Chụp ruột già với thuốc cản quang và bơm hơi mỗi năm năm, hoặc

- Soi phần dưới ruột già (sigmoidoscopy) mỗi năm năm, hoặc

- Soi toàn bộ ruột già (colonoscopy) mỗi mười năm.

Trong phương pháp soi ruột, một dây soi cấu tạo bằng sợi quang học có gắn ống kính quay phim dẫn vào một màn hình để bác sĩ quan sát. Đầu dây cũng có các dụng cụ cắt, đốt khối u. Dây được đưa vào ruột già để quan sát và cắt khối u nhỏ để nghiên cứu, nó cũng có thể giúp đốt các khối u nhỏ nếu cần.

Hiện nay, một số nơi đã áp dụng việc chụp hình ba chiều của ruột già, nhưng độ chính xác không đồng đều, tùy thuộc nhiều vào kinh nghiệm của từng trung tâm.

Cho tới nay, soi toàn bộ ruột già được coi là phương pháp tốt nhất trong việc truy tầm ung thư hậu môn ruột già.

Xin nói qua về cách điều trị ?

Tuỳ theo giai đoạn của ung thư, bệnh thường điều trị bằng phẩu thuật hoặc kết hợp phẩu thuật với điều trị bằng hoá chất.

Xin tóm tắt những điều quan trọng nhất cần nhớ ?

Theo một nghiên cứu , ung thư ruột già hậu môn là ung thư thường gặp thứ hai ở phụ nữ và thứ ba ở nam giới.

- Đây là ung thư gây chết đứng hàng thứ hai, chỉ sau ung thư phổi.

- Bệnh có tỉ lệ sống sót rất cao nếu được phát hiện sớm.

- Ở người bình thường, nên bắt đầu truy tầm từ lúc 50 tuổi, những người có nguy cơ cao cần truy tầm sớm hơn.

- Có thể giảm nguy cơ ung thư này bằng cách ăn ít chất béo, nhiều chất sợi, thể dục, tránh quá cân, không hút thuốc.

Chương trình này chỉ nhằm cung cấp kiến thức tổng quát về sức khoẻ. Cho các vấn đề cụ thể, chi tiết của từng bệnh nhân, xin lien lạc trực tiếp với bác sĩ của quí vị để được thăm khám trực tiếp.